Karakter: jij bent een leider, gedraag je zo

‘Leadership is a choice, not a position.’ – Stephen Covey

Iemands karakter is wat mij betreft niets meer of minder dan de kenmerken die hij herhaaldelijk vertoont. Het is niet wie je bent, het is een combinatie van aangeleerde denk- en gedragspatronen die je hebt geadopteerd als zijnde je karakter. Zo zegt een persoon met de diagnose ADHD dat hij een wispelturig of impulsief karakter heeft, terwijl dat puur het gedrag is dat hij laat zien. Als je stopt met wispelturig of impulsief zijn, sterft dat stukje karakter binnen korte tijd. We hebben onszelf gewend aan dezelfde woorden en handelingen, waardoor we snel weer hetzelfde gedrag laten overheersen.

Iemand met karakter

In onze taal spreken we over ‘iemand met karakter’ alsof het een unieke persoon met een positief, kenmerkend karakter is. Maar dit is aangeleerd gedrag. Sommigen beweren dat het karakter voor een deel is aangeboren. Ik vraag het me af. Maar goed, door die discussie heb je een excuus voor je destructieve gedrag. Voor het algemene nut kun je beter voor waarheid aannemen dat je karakter uit aangeleerd gedrag bestaat, en dat je dus bepaald gedrag moet afleren of aanleren om een krachtige leider te worden.

Een voorbeeld. Toen jij als kind driftig gedrag vertoonde, noemde je omgeving je driftig. Vervolgens hoorde jij je hele jeugd dat je driftig bent. Yep, dat is dus wie je bent. Oké, dat je bij de minste of geringste gebeurtenis driftig werd, kan een feit zijn; wellicht reageer je nog steeds zo. Maar om nou te zeggen dat het is wie jij bent? Dat vind ik wat ver gaan.

Brein = iedereen in hokjes en vakjes

Laten we hier wat dieper op ingaan. Ons brein wil alles direct in een hokje stoppen. Dus als we driftig gedrag waarnemen, stoppen we iemand in het hokje ‘driftkop’. Je zou voor de verandering ook kunnen stellen dat de driftigheid een aanleiding heeft. Als we onszelf of onze gevoelens en emoties niet kunnen begrijpen, laat staan controleren, uiten ze zich op een extreme manier. Bijvoorbeeld in de driftbui die jij als tweejarig kind had omdat je geen uiting kon geven aan wat je voelde. Die driftbui was je uiting van dit vervelende gevoel; die manier van verwerken heb je je eigen gemaakt. Gefeliciteerd, je hebt nu een driftig karakter.

Of je kiest ervoor om jezelf te leren kennen. Om je bewust te worden van je gedachtes en gevoelens, zodat je controle krijgt over de situatie voordat de extreme uitlaatklep als laatste noodmiddel wordt ingezet. Je zou dan opeens een beheerst karakter hebben, terwijl je vroeger zo’n driftkop was. Mensen zitten interessant in elkaar.

Wel of niet accepteren

Nu kun je ervoor kiezen om je huidige karakteromschrijving te beschouwen als waarheid. Je kunt volhouden dat je zo bent, want het zit nou eenmaal in de familie. Ja, ja, dat is het makkelijkste, want dan hoef je niet te veranderen. Echte leiders kiezen ervoor om een leider te zijn. Die heeft namelijk een bepaald karakter, ontstaan door de kenmerkende eigenschappen die daarbij horen. Als je een krachtige leider wilt zijn, zul je je de daarbij horende karaktereigenschappen eigen moeten maken. Krachtige leiders zijn niet impulsief. Ze handelen niet vanuit een slachtoffermentaliteit. Ze zeggen niet dat ze niet kunnen veranderen. Krachtige leiders komen vanuit een krachtige houding. Ze weten wat ze doen en doen dat daadkrachtig.

Wat zijn voor jou typische karaktereigenschappen van krachtige leiders? Noteer die eens.

Komen veel van die eigenschappen overeen met degene die je tot nu toe ‘leeft’? Maak je de eigenschappen eigen. Gedraag je als een leider, wees een leider!

Krachtige leiders gedragen zich als leiders.