Controle: heb jij alles in de hand?

‘You cannot control what happens to you, but you can control your attitude toward what happens to you, and in that, you will be mastering change rather than allowing it to master you.’ – Brian Tracy

Controle in de vorm van ‘de situatie beheersen’ is een krachtige eigenschap van leiders. De uitdaging zit in ‘heersen’ of ‘beheersen’. Veel mensen gaan vanuit hun controle heersen over situaties. Daarmee verstik je de mogelijkheden. Beheersen is datgene waar we naar moeten streven om krachtige leiders te zijn.

Zelf heb ik vrijwel altijd de controle in elke situatie. Of het nu gaat om werkgerelateerde of privéomstandigheden. Dit gaat vanzelf. Het is aangeleerd gedrag dat ik niet corrigeer. Ik voel me er prettig bij, want ik ervaar het als voordeel. Als ik de controle heb, kan ik leiding nemen en een invloedrijke rol hebben. Vanuit beheersing, niet om te heersen. Het verschil zit in de intentie. Heers je over een situatie om die naar je hand te zetten? Of beheers je de situatie, zodat er een ontspannen sfeer is waarin iedereen kan opbloeien?

Controle of chaos?

Besef dat er vanuit chaos geen krachtig leiderschap ontstaat. Zorg ervoor dat je iedere situatie overziet en dat er geen ruimte is voor escalatie. Chaos ontstaat alleen als er een gebrek aan leiderschap is.

Een omgeving waarin veel mensen zijn, zal voor jou als leider niet direct ontspannen zijn. Waar mensen zijn is behoefte aan leiderschap. Soms kan de structuur of de verwachting ervoor zorgen dat een groep zich op een wenselijke manier gedraagt. Denk aan een georganiseerd evenement waarbij lekker gedronken en gedanst wordt. Alles gaat prima, de sfeer is gezellig. Maar bij een plotselinge verandering, zoals een uitbrekende brand, kan er volledige chaos uitbreken. Mensen reageren dan vanuit hun instinctieve, onbewuste gedrag; daarbij kickt de overlevingsdrang hard in. Paniek slaat toe en krijgt de overhand. Iedereen gaat als een gek richting de dichtstbijzijnde uitgang, met alle gevolgen van dien.

Chaos vraagt om leiderschap vanuit controle

Er was structuur, de verlichting viel uit en de bordjes met ‘nooduitgang’ sloegen aan. In Nederland mogen we ervan uitgaan dat de vluchtroutes aan alle eisen voldoen, zodat iedereen veilig naar buiten kan komen. In dit soort levensbedreigende situaties is een ander soort leiderschap nodig. De controle is namelijk weg. En als niemand de controle lijkt te hebben is het opeens ieder voor zich.

Iedereen wil de controle hebben

Iedereen verlangt naar controle. Ik schreef al eerder dat ons instinctieve brein verlangt naar structuur en zo min mogelijk verandering. Het is dus heerlijk als alles onder controle is. Als jij jezelf meer en meer ontwikkelt en gedraagt als leider, ervaren de mensen in je omgeving dit waarschijnlijk als prettig. Ze weten dan dat ze op je kunnen bouwen en wat ze aan je hebben. Daardoor neemt jouw invloed toe. Gebruik die ten goede.

Controle in leiderschap

De controle loslaten door die aan iemand anders toe te vertrouwen, is de stap die gezet moet worden als je een effectief team wilt opbouwen. Verantwoordelijkheid is de sleutel om dit te kunnen doen. Ik kan de controle pas loslaten als ik zeker weet dat iemand anders zijn verantwoordelijkheid op zich neemt. Als we een project organiseren, wil ik er zeker van zijn dat iemand anders het minimaal zo goed als ik onder controle heeft voordat ik het loslaat. Dit komt doordat ik de drang heb om excellentie te creëren en te waarborgen. Ik kan dus op taakniveau makkelijk de controle loslaten als ik met de juiste personen samenwerk.

Ga eens na wat jij nodig hebt om alle randzaken waar je mee bezig bent over te dragen aan iemand anders. We hebben altijd tien redenen waarom we het zelf nog even doen, maar krachtige leiders weten wanneer ze taken aan iemand anders kunnen overdragen en doen het dan ook. Wees niet bang dat het niet gaat lukken of dat je nooit de juiste persoon gaat vinden.

De juiste persoon wordt vaak pas zichtbaar als je hem de kans gunt om de controle over de taak te nemen. Ja, de omgekeerde wereld: eerst de verantwoordelijkheid geven, daarna pas ervaren dat die persoon het aankan. Niet andersom. Zelf geef ik iemand de verantwoordelijkheid en zorg ik ervoor dat ik in het begin nog wel de controle heb over de voortgang van het proces. Maar zodra ik zie dat de persoon zijn verantwoordelijkheid neemt en de controle heeft, laat ik het los.

Zoek zorgvuldig naar verantwoordelijke mensen om je organisatie te bouwen. Dit voorkomt dat je de rest van je leven alles zelf blijft doen. Controle hebben is kenmerkend voor iedere leider. Controle loslaten door de verantwoordelijkheid over te dragen, is de volgende stap in je groeiproces.

Krachtige leiders hebben hun verantwoordelijkheden onder controle en geven de controle uit handen door anderen de verantwoordelijkheid te geven.